Gepubliceerd:
In dit artikel:
Tekst:
Linda Schlief
Fotografie:
Sara Donkers
Sara Donkers was lang werkzaam als psycholoog, maar in 2011 ruilde ze haar comfortabele stoel en doos tissues in voor de fotocamera. Ze ontdekte dat fotografie en kunst ook helend kunnen werken.
Inmiddels is ze een ervaren foto- graaf met een eigen stijl en imago. Ze is vooral bekend van haar krachtige zwart-wit portretten en taboedoorbrekende exposities. Samen met Hüsne Afsar en Rosa Koenen richtte ze stichting HEAR ME: stories that matter op, waarmee ze exposities maakt rondom gender, identiteit en seksualiteit. Ook werkt ze met diverse kunstenaars, media en in het bedrijfsleven als fotograaf. Ze zet fotografie in als middel voor zelfontwikkeling. Bij het fotograferen zorgt ze er altijd voor dat de geportretteerde zich gehoord voelt en écht gezien wordt!

HELENDE FOTOGRAFIE
Door in 2018 mensen te interviewen én te fotograferen voor de HeForShe Arts Week in Amsterdam ervaarden Sara en haar collega Hüsne hoe helend fotografie kan werken. Twaalf vrouwen deelden hun persoonlijke ervaring met seksuele intimidatie of geweld. Ze doorbraken het zwijgen door hun stem te laten horen. De levensgrote portretten in combinatie met de verhalen maakten veel los bij de bezoekers van de expositie. Er was veel herkenning en slachtoffers van seksueel geweld vonden de kracht om zichzelf te laten zien en horen. De expositie reisde een tijd lang door Amsterdam en ook in andere steden. Met de stichting die ze toen hebben opgezet wil Sara taboes bespreek- baar maken. “Het gaat me om het echt zien van een persoon: als psycholoog, als fotograaf en als artistiek leider.”
PERSOONLIJKE KRACHT
Tijdens een fotosessie met Sara, vooral als het rondom een specifiek thema gebeurt, wordt er al snel een band gesmeed. Een geportretteerde mag er zijn in al haar facetten. “Voor mij kan het ook niet gek genoeg met wat voor verhaal iemand komt. Dat mag er zijn. Misschien door mijn achtergrond als psycho- loog. Ik vind het allemaal interessant. Vooral de wat donkerdere kanten van zichzelf.” “Ik vind het heel mooi dat je een beeld van iemand hebt dat je dwingt te kijken. Dat het je bij de kladden pakt. Het heeft iets dwingends. Zie mij, hoor mij. Ik heb een verhaal. Dat je blijft kijken. Het liefst blaas ik een foto ook enorm op, zodat je er gewoon niet omheen kunt. Dat vind ik interessant, dat er doorheen schemert dat er – ook al is het een stoere foto – een verhaal achter zit.”
Sara probeert in de geportretteerde altijd een soort power te vinden; of het nu een excentrieke kunste- naar is, een gekwetste vrouw, een vrolijk kind of een ijverige kantoormedewerker. Iets heel echts wat mensen misschien niet eerder van zichzelf hebben laten zien. Dat kan een kwets- baarheid zijn of juist iets heel krachtigs. Zo ontstaan de interessantste portretten. En dat kan alleen door echt een connectie aan te gaan.
“Ik vind het belangrijk dat mensen zich gezien en gehoord voelen”
TRAININGEN PERSOONLIJK LEIDERSCHAP
In haar nieuwste uitdaging komen de psychologie en fotografie mooi samen. Ze ontwikkelde een training Persoonlijk Leider- schap door middel van beeld. Ze wil mensen helpen in hun werk én privé de regie te nemen. Kunst kan daar een bijzondere rol in spelen. Je kunt bijvoorbeeld gaan kijken naar oude kinderfoto’s en foto’s van nu. Wat werd er vast- gelegd, en waarom? Zijn al die lachende foto’s de werkelijkheid of wat wordt er verborgen? Beeld wordt zo een middel voor zelfreflectie. Door creatief een ervaring op te doen kom je op een andere laag dan wanneer je een gesprek met iemand voert. Uiteindelijk maakt ze ook een portretfoto van de deelnemer(s)

UIT JE COMFORTZONE, IN JE KRACHT
Wie of wat Sara ook fotografeert; ze zorgt er altijd voor dat mensen zich zo op hun gemak voelen dat ze juist uit hun comfortzone durven te stappen. Om de taboes rond seksualiteit nog verder te bestrijden maakte Sara ook een fotoserie van vrouwen die juist seksueel genot ervaren. Daarvoor fotografeerde ze hen op hun seksuele hoogtepunt. Tijdens een orgasme de camera inkijken: krachtiger wordt het niet. Zo claimen de vrouwen hun seksuele genot en doorbreken ze taboes en stereotypes. Met de stichting HEAR ME hoopt Sara hier aandacht voor te kunnen krijgen en een grootse expositie te kunnen houden. Toch blijkt het moeilijk om voor dit soort onderwerpen geld te krijgen. De waarde van kunst, expressie en maatschappijkritiek wordt nog altijd onderschat. Voor het project over seksueel geweld werden ook mannen geïnterviewd en gefotografeerd. Waren zij wel eens de grens over gegaan? Of hebben zij misschien ook nare ervaringen met seks? Zij wilden zich ook inzetten tegen seksueel geweld en ondersteunden het project. Er kwamen mooie verhalen uit die je niet hoort als je alleen vrouwen spreekt. Door een grote diversiteit aan eerlijke verhalen te verzamelen en te tonen komen we uiteindelijk dichter bij elkaar. Uiteindelijk moeten we samen die taboes doorbreken.
“Als ik mensen fotografeer merk ik ook hoe confronterend het kan zijn om gefotografeerd te worden. Hoe spannend mensen dat vinden. Het zegt wat als ze bijvoorbeeld hun hoofd scheef houden. Om onschuldig en lief te lijken Dat vind ik interessant.”



